میدانیم در حدود یک سوم آیات قرآن کریم در مورد قیامت میباشد. یعنی در حدود دو هزار آیه! و این خود اهمیت این مهم را میرساند.
یکی از سوالاتی که از پیامبر اکرم متعدد پرسیده میشد، زمان قیامت بود. چانچه در سوره نازعات نیز میفرماید: یَسْـَٔلُونَکَ عَنِ ٱلسَّاعَةِ أَیَّانَ مُرْسَىٰهَا: از تو درباره‌ی قیامت می‌پرسند که در چه زمانی واقع میشود؟ در ادامه این سوره جوابی بسیار ناب و عالی میدهد! قبل از اینکه به شرح این پاسخ بپردازیم بگذارید چند مطلبی را با هم مرور کنیم!
مطلب اول:
درآیه 259 سوره بقره میخوانیم : کسی که از کنار دهکده‌ای گذر کرد، در حالی که میدید خانه ها ویران شده اند؛ گفت: چگونه خدا این (اجساد فرسوده و از هم پاشیده‌ی مردمان اینجا) را پس از مرگ آنان زنده میکند؟ پس خدا او را صد سال میراند و سپس زنده‌اش گرداند و (به او) گفت: چه مدّت درنگ کرده‌ای؟ گفت: (نمی‌دانم، شاید) روزی یا قسمتی از یک روز. فرمود: (نه) بلکه صد سال درنگ کرده‌ای.
یا در آیه 19 سوره کهف میخوانیم: همان گونه (که 309 سال آنان را خواباندیم) ایشان را (از خواب طولانی مرگ مانند) برانگیختیم (و بیدارشان کردیم) تا از یکدیگر (مدّت خواب خود را) بپرسند. یکی از آنان گفت: (فکر می‌کنید) چه مدّتی (در خواب) مانده‌اید؟ (دسته‌ای) گفتند: روزی یا قسمتی از یک روز (در خواب) بوده‌ایم.
در این دو آیه دیدیم که کسانی که مدت طولانی ای را در خواب بودند، پس از اینکه بیدار شدند گفتند احساس میکنیم روزی یا قسمتی از یک روز را خوابیده ایم! چرا؟! حال آنکه یکی صد سال و دیگری حدود 300 سال در خواب بوده است. چرا هر دو یک مقدار را احساس کرده اند؟ پس دیدیم که هر دو، زمانی موت یا خواب را که مدت طولانی ای بوده را فراموش کرده اند و گمان کرده اند نهایتا یک روز خوابیده اند. این تا اینجا!
مطلب دوم:
به عالم قبر، عالم برزخ نیز میگویند. برزخ یعنی بین، یعنی میان. و این نام را قرآن گذاشته است چون قبر بین دنیا و قیامت است.
با توجه به اینکه خواب و مرگ ماهیت یکسانی دارند و در آیات و روایات تعابیر یکسانی برای آن دو به کار رفته است، میتوان برزخ و مرگ را به خواب میان دو بیداری تشبیه کرد؛ بیداری دنیا و بیداری قیامت. همان‌گونه که انسان خسته میشود و به خواب میرود و چون برمی‌خیزد، لحظات پیش از خواب را به یاد می‌آورد و برنامه زندگی خود را ادامه میدهد، مرگ نیز همین‌گونه است. و انتظار میرود که ما وقتی در قیامت زنده شدیم مدت زمانی که در خواب مرگ (در عالم برزخ یا در عالم قبر) بودیم را فراموش کنیم و مانند حضرت عزیر یا اصحاب کهف ، این مدتی که در برزخ بودیم را حداکثر یک روز حس کنیم. آیات قرآن نیز گواه بر این برداشت است. ببینید:
وَیَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ یُقْسِمُ الْمُجْرِمُونَ مَا لَبِثُوا غَیْرَ سَاعَةٍ کَذَٰلِکَ کَانُوا یُؤْفَکُونَ ﴿الروم: ٥٥﴾ :روزی که قیامت برپا میشود، گناهکاران سوگند یاد میکنند که جز ساعتی در (دنیا و جهان برزخ) ماندگار نبوده‌اند!
وَیَوْمَ یَحْشُرُهُمْ کَأَن لَّمْ یَلْبَثُوا إِلَّا سَاعَةً مِّنَ النَّهَارِ ... ﴿یونس: ٤٥﴾ : روزی که آنان را (خدا برای حساب و کتاب) گرد می‌آورد(احساس میکنند که) انگار جز ساعتی از روز را درنگ نکرده اند...
با نگاه به دو مطلب فوق میتوان تشابه خواب و برزخ را متوجه شد. پس در وقتی که بیدار میشویم، تنها لحظه قبل از خواب را به خاطر می آوریم. حال چه یک روز خوابیده باشیم یا هزار سال! بعنوان مثال از کسی که سالها در کُما بیهوش بوده هم اگر بپرسیم چه مدت در اینجا بوده ای را به ذکر همین پاسخ بسنده میکند!
حال برگردیم به بحث اولمان! از پیامبر در مورد زمان وقوع قیامت سوال میپرسیدند که قرآن کریم در سوره نازعات چنین زمان قیامت را برایشان وصف میکند: کَأَنَّهُمْ یَوْمَ یَرَوْنَهَا لَمْ یَلْبَثُوٓا۟ إِلَّا عَشِیَّةً أَوْ ضُحَىٰهَا: روزی که آنان برپائی رستاخیز را میبینند (چنین احساس میکنند که در جهان) گوئی جز شامگاهی یا یا قسمت از روز را در آن درنگ نکرده‌اند . و گویا یک فرمول برای محاسبه زمان قیامت به ما میدهد. به این صورت: اگر بعنوان مثال 20 سال از عمر شما باقی مانده باشد، قیامت شما میشود 20 سال و یک روز بعد! چون هر قدر هم که به درازا بکشد شما آن را مانند یک خواب عادی احساس خواهید کرد.
از پیامبر اکرم ﴿صلّی الله علیه و آله) نقل شده است که فرمود:
۰.کَمٰا تَنَامُونَ تَمُوتُونَ وَکَمَا تَسْتَیْقِظُونَ تُبْعَثُونَ.
۰.همان گونه که می‌خوابید، می‌میرید و همان گونه که از خواب برمی‌خیزید، زنده خواهید شد.
شاید حدیثی هم که از پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله) نقل شده است، به همین معنا باشد:
۰.إِذَا مَاتَ أَحَدُکُم فَقَد قَامَت قِیامَتُهُ.
۰.چون کسی از شما بمیرد، قیامتش فرارسیده است.
با این حساب قیامت زیاد دور نیست؛ قرآن کریم میفرماید:
﴿إِنَّهُمْ یَرَوْنَهُ بَعِیداً ٭ وَ نَراهُ قَرِیباً﴾
آنان قیامت را دور میبینند و ما آن را نزدیک می‌بینیم.
این بحث را کمی مفصل تر میتوانید با کلیک در اینجا مطالعه بفرمایید.
